Cmentarz parafialny


Rys historyczny

      Tuż za stojącą na pagórku świątynią, niejako ukryty w jej cieniu, rozpościera się malowniczo położony cmentarz parafialny we Wrzawach. Mimo, że swym wiekiem jest niewiele młodszy od wielkich nekropolii Warszawy czy Krakowa, to nie znajdziesz na nim takich monumentalnych pomników czy kapliczek. Jest to bowiem cmentarz wiejski, z natury swej będący miejscem wiecznego spoczynku ludu włościańskiego miejscowości należących w przeciągu tych niemal 200 lat do parafii wrzawskiej.
      Kto przekracza jego bramę, choćby tylko po to, by odwiedzić jeden grób, przechodzi mimo woli obok dziesiątków innych, gęsto skupionych przy głównej alei nagrobków. Od niej to rozchodzą się pojedyncze ścieżki do pozostałych zakątków cmentarza. Czytamy stare, wypłowiałe, jak też nowe, błyszczące napisy. Same nazwiska i daty śmierci tych, którzy odeszli po swym pracowitym życiu. W należnym skupieniu, ale nie z uczuciem beznadziejnego smutku i żalu. Myślimy bowiem nie tylko o przemijaniu i marności spraw ziemskich, ale również o tym, aby i nam dane było zostawić choćby najskromniejszy ślad na ziemi, według naszych sił, umiejętności i miejsca, jakie los nam wyznaczył.
      Duże wrażenie wywierają na nas niezwykłej urody lipy i brzozy. Ich majestatyczne korony widoczne są już z oddali. To one nadają temu miejscu kołyszącą w powietrzu harmonię ciszy i skupienia. Przechodzimy także obok zabytkowych nagrobków, które są jakże ciekawym przykładem bardzo nielicznej twórczości sepulkralnej, jaka z dawnych lat przetrwała do dzisiaj. Spotykamy ją m.in. na mogiłach Stanisława Wicińskiego, ucznia 7 klasy gimnazjum, zm. w r. 1927, Tadeusza Woźniaka zm. w 1924 r. i Karola Kopyty zm. w 1934 r. Na uwagę zasługują także pomniki Marii Jędralowej zm. 1920 r., Stanisława Fietki zm. 1929 i kierownika szkoły Wincentego Siemka zm. 1924 r.
      Uwadze naszej nie mogą umknąć białe mogiły żołnierskie z okresu I i II wojny światowej, nad którymi opiekę sprawują uczniowie miejscowej szkoły. Jest cmentarz miejscem wiecznego spoczynku wielu osób w szczególny sposób zapisanych w dziejach tej parafii i nie tylko. To chociażby kwatera księży, gdzie spoczywają miejscowi proboszczowie: ks. Jan Jayko, Jan Stępień, ks. Alojzy Sierżęga i rodak wrzawski ks. Jan Gąsior. Tuż obok znajdujemy pomnik nauczycielskiej rodziny Warchołów: Stanisława, Józefy-kierowniczki szkoły we Wrzawach w okresie okupacji, zamordowanej w Oświęcimiu (mogiła symboliczna), oraz ich córki Marii. W nowej części cmentarza symboliczne mogiły posiadają także dwaj inni nauczyciele: doc. Władysław Bobek, wykładowca uniwersytetów w Krakowie i Bratysławie, oraz Wojciech Sabat, oficer Wojska Polskiego-obaj zamordowani w Oświęcimiu. Należy też wspomnieć osobę pierwszego wojewody tarnobrzeskiego Władysława Tadeusza Bobka, zmarłego w 2008 r., którego grobowiec mijamy przy głównej alei.
      Czas i rozliczne powodzie, jakie dotykały tę ziemię, bezpowrotnie zacierały ślady po pierwszych mogiłach jakie tu powstały. Spoczywający tutaj zmarli pogrążali się w mroku śmierci drugiej i chyba tej boleśniejszej. Jej widomym znakiem były zniszczone groby, zatarte tablice, zaniedbane i zarastające zielskiem otoczenie. Stąd też nieliczne, jakie zachowały się do dzisiaj nagrobki, pochodzą dopiero z końca XIX i pierwszej połowy XX w. Najstarszy, to nagrobek zasłużonego wójta gminy wrzawskiej Józefa Piotrowskiego, zmarłego 17 marca 1878 r. Z końca wieku pochodzi jeszcze zachowany cokół na zatartej już mogile Katarzyny Szczygieł, zmarłej 14 sierpnia 1897 r.
      Cmentarz parafialny w swym pierwotnym kształcie nadanym mu w chwili założenia (tj. od lat dwudziestych XIX w.) przetrwał 100 lat. Około 1927 r. powiększono go. Nawieziono wówczas także sporo ziemi w celu podwyższenia poziomu, dla zabezpieczenia się od wylewów rzek. Ziemię tę pobrano z gruntów dworskich położonych po drugiej stronie - biegnącej od Sanu ku centrum wsi, drogi.
      Nim jednak poczęto grzebać pierwszych zmarłych na tym cmentarzu, chowano ich od chwili erygowania parafii na cmentarzu przykościelnym. Był to niewielki placyk wokół świątyni, zatłoczony bezładnie grobami z reguły bezimiennymi; nie stawiano na nich pomników ani krzyży. Znajdowała tu spoczynek biedota i ludzie niezamożni. Szlachtę i duchowieństwo chowano w podziemiach kościoła. Majętniejszym stawiano sarkofagi lub umieszczano w ścianach kościelnych epitafia ku ich pamięci. Rotacja zarówno w podziemiach kościoła jak i na cmentarzu była bardzo duża. Cmentarz przy świątyni wrzawskiej stanowił miejsce pochówku zmarłych z całej rozległej parafii, skupiającej w różnych okresach od kilku do kilkunastu wsi.
   Do dzisiaj na obszarze cmentarza przykościelnego zachowały się tylko dwa nagrobki: pomnik rodziny Horochów z 1857 r. w kształcie kolumny na postumencie, zwieńczonej krzyżem oraz pomnik kamienny w formie krzyża na cokole, kryjący prochy proboszcza ks. Mikołaja Szymańskiego.
      Cmentarz był, jest i pozostanie stałym elementem nierozerwalnie związanym z kościołem. Jest zjawiskiem nie tylko historycznym, ale także kulturowym i społecznym. W wymiarze polskim stał się także cząstką naszej narodowej duchowości. Stąd też nasze spojrzenie na cmentarz nie zawsze miewa kontekst czysto religijny, ale jakże często historyczno-mistyczny. Także w naszym wymiarze lokalnym cmentarz pełni swoistą duchową rolę. Ileż to w ciągu minionych lat zamknęło się na nim żywotów prostych, cichych i nieznanych; wielkich może nie zasługami swymi a pracą wytrwałą wbrew wszelkim przeciwnościom. Pozostawili po sobie dziedzictwo nie zawsze dające się ująć w materialne ramy. Z dziedzictwa tego czerpiemy przychodząc w listopadowe dni aby zapalić na mogile symboliczną świeczkę.
      W przeciągu ostatnich lat wrzawska nekropolia przeszła wiele przeobrażeń. Owe zmiany uczyniły ją piękniejszą i zachęcającą do zatrzymania się chociaż na chwilę. To miejsce przyciąga i zachęca do chwili zadumy w cieniu rozłożystych lip. Dzięki pracy wielu ludzi i codziennemu zaangażowaniu na rzecz utrzymania na cmentarzu należytego porządku, cieszy on swym widokiem i oby cieszył jak najdłużej.


Waldemar Prarat      


do góry

Regulamin cmentarza parafialnego

Każdy zmarły ma prawo do godnego pochówku zgodnie ze swoim przekonaniem religijnym. Każdy parafianin jest chowany z należną mu czcią. Aby zachować wymagany szacunek rodzina zmarłego powinna powiadomić w możliwie najkrótszym czasie swojego proboszcza o zaistniałym wydarzeniu śmierci. Msza Święta jest odprawiana za zmarłego przed ceremonią pochówku. Prawo do pogrzebu katolickiego mają zmarli członkowie wspólnoty Kościoła rzymskokatolickiego. Jeżeli ma nastąpić pochówek z innego miejsca zamieszkania niż parafia, należy przedstawić zaświadczenie od proboszcza, gdzie zmarły zamieszkiwał, że przysługuje mu pogrzeb katolicki. Pogrzeby odbywają się we wszystkie dni tygodnia za wyjątkiem niedziel i uroczystości kościelnych. Cmentarz parafialny jest do dyspozycji wszystkich mieszkańców parafii jest, więc przedmiotem wspólnej troski parafian.
POSTANOWIENIA SZCZEGÓŁOWE
1. Przebywający na cmentarzu powinni zachowywać się poważnie, stosownie do świętości miejsca.
2. Na cmentarzu nie wolno:
— Chodzić po grobach
— Zrywać kwiatów, niszczyć zieleni, ścinać gałęzi
— Palić tytoniu, pić alkoholu, zachowywać się krzykliwie
— Przyprowadzać zwierząt, np. psów
— Zaśmiecać terenu
— Jeździć jakimikolwiek pojazdami.
— Wycinać lub sadzić jakichkolwiek drzew lub krzewów
3. Zwiędłe kwiaty, śmieci i odpady należy wrzucać do kontenera na śmieci.
4. Rodzina zmarłego zobowiązana jest do utrzymania grobu w należytym porządku.
5. Bez zgody zarządcy cmentarza nie można postawić pomnika ani tablicy nagrobnej.
6. Aby uzyskać zgodę, należy przedstawić projekt pomnika i tablicy.
7. Przed postawieniem pomnika należy uiścić opłatę cmentarną według obowiązującej aktualnie taryfy.
8. Grób jest chroniony przez 20 lat od chwili pochowania zmarłego, czyli nie można go użyć wcześniej do pochowania innej osoby. Opłaty za miejsce uiszcza się przy pochówku za cały dwudziestoletni okres. Jeżeli po upływie tego okresu rodzina nie wniesie opłaty na następne lata, zarządca cmentarza ma prawo grób przekopać i użyć go do pochowania innej osoby. Jeżeli rodzina zrezygnuje z dalszej opieki nad grobem, powinna o tym powiadomić zarządcę cmentarza.
9. Miejsca zaniedbane po okresie 20 lat są przeznaczane na powtórny pochówek.
10. Do miejsc zarezerwowanych ma prawo tylko osoba, na którą został wystawiony dokument przedłużenia rezerwacji.
11. Niedomaganie się opłat po upływie 20 lat przez zarządcę cmentarza nie oznacza rezygnacji z tego prawa. Zarządca nie ma obowiązku szukania odpowiednich osób do uregulowania tej opłaty. Troska o tę sprawę spoczywa na osobach zainteresowanych grobem. Osobie, która mimo upływu terminu 20 lat nie zgłosiła zastrzeżenia i nie wniosła odpowiedniej opłaty, nie przysługuje roszczenie o przywrócenie posiadania miejsca oddanego przez zarządcę cmentarza innej osobie choćby nadal odwiedzała grób i utrzymywała go w należytym stanie. W związku z likwidacją grobu pojawia się pytanie, co zrobić ze szczątkami osoby wcześniej tam pochowanej. Można je tam pozostawić, albo przenieść w inne miejsce. Decyduje o tym zarządca cmentarza. Na życzenie osoby uprawnionej do pochowania zwłok, można szczątków nie wydobywać.
12. Zabronione jest użycie do ponownego pochowania grobów: mających wartość pamiątek historycznych, ze względu na swą dawność, osoby które są w nich pochowane, szczególne zdarzenia z którymi mają związek albo wartość artystyczną.
ZASADY PROWADZENIA ROBÓT BUDOWLANYCH NA CMENTARZU.
1. Przekazanie terenu.
2. Wniesienie ewentualnych opłat.
3. Roboty budowlane.
Robotami budowlanymi na cmentarzu są:
— budowa grobu murowanego, np. składanego z elementów betonowych
— ustawienie nagrobków na mogiłach zmarłych
— remonty nagrobków
— remonty nawierzchni
— wykonywanie otoczenia wokół grobu, np. układanie kostki

Aktualny cennik opłat za korzystanie z cmentarza jest dostępny u administratora cmentarza.

ADMINISTRATOR CMENTARZA:

ROBERT STĘPIEŃ
Wrzawy 477
tel.: 604 421 519, 664 715 958 i 15 83 63 603


REGULAMIN ZATWIERDZONY PRZEZ RADĘ PARAFIALNĄ - 10 maja 2009 roku.


do góry

Index osób pochowanych

Po wpisaniu nazwiska w oknie wyszukiwarki, wybraniu nazwiska z listy i kliknięciu na przycisk WYŚWIETL, otwiera się strona z informacjami o miejscu pochówku. Kliknięcie przycisku SZUKAJ wyświetla poniżej wszystkie groby z szukanym nazwiskiem (każdy jest oznaczony kolejnym numerem). Należy pamiętać o nazwiskach kobiet które posiadają formę żeńską. Mapy poszczególnych sektorów zawierają groby oznaczone "?". Z powodu braku tabliczek na tych grobach nie mamy danych. Informacje o osobach lub błędach do poprawy można zgłaszać do administratora strony na adres ceglask@tg.onet.pl.

Po kliknięciu na dany sektor wyświetla się mapa tego sektora.






SEKTOR A SEKTOR B SEKTOR C SEKTOR D SEKTOR E SEKTOR F