180. rocznica bitwy
Ocalić od zapomnienia…
Rocznica tej bitwy bywała obchodzona przez mieszkańców niejednokrotnie i działo się to w różnych okresach historii. Ostatnie uroczyste świętowanie rocznicy miało miejsce 25 czerwca 1989 roku. Spontaniczna inicjatywa uczczenia rocznicy bitwy powstała rok wcześniej. Zawiązał się wówczas komitet odbudowy pomnika i obchodów rocznicy. W skład komitetu weszli: Mieczysław Paterek - jako przewodniczący i członkowie: Wiesław Barnaś, Józef Myjak, Marian Kopyto, Jacenty Czajka, Józef Szczygieł i Janusz Wiciński. Program uroczystości obejmował odsłonięcie odnowionego pomnika upamiętniającego bitwę, przedstawienie historii bitwy, występy artystyczne dzieci i młodzieży szkolnej oraz Mszę św. w intencji poległych.
Należy przypomnieć, że uroczystości te działy się w szczególnym dla naszego kraju czasie. Było to po obradach Okrągłego Stołu, ale jeszcze przed powstaniem nowego ładu w Polsce. Z tego powodu prace przy odnowie pomnika zostały wykonane „jakoby przy okazji” rekultywacji dolnego odcinka kanału odprowadzającego wodę do Wisły. Odnowiono pomnik szczególną uwagę poświęcając cokołowi, którego stan był krytyczny i groził rozpadnięciem się fundamentu. Uporządkowano, wyrównano i wyłożono płytami plac wokół kopca, na którym posadowiony jest pomnik i wykonano schody na zboczu kopca.
Święto odbyło się w bardzo uroczystej i podniosłej atmosferze. Przebieg bitwy i jej znaczenie przybliżył pan Mieczysław Paterek, jeden z członków komitetu obchodów Rocznicy, część artystyczną zaprezentowały dzieci i młodzież szkolna ze Szkoły Podstawowej we Wrzawach, a Mszę św. odprawił ks. dziekan Władysław Drewniak z udziałem ks. Józefa Markowicza, proboszcza wrzawskiego.
Przedstawiciele różnych grup społecznych, wśród nich odnawiającej się „Solidarności” złożyli wieńce u stóp pomnika. Ks. Drewniak wygłosił kazanie, którego treść nawiązywała do walki o wolność ojczyzny, dawniej i obecnie. Mszę św. zakończyło uroczyste odśpiewanie „Boże coś Polskę” ze słowami „Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie”.
W 1990 roku mieszkańcy wrzawskiego przysiółka Kawęczyna wybudowali kapliczkę, a na tablicy fundacyjnej napisali „Ojczyznę wolną pobłogosław Panie”. Była to niejako kontynuacja obchodów rocznicy, ale już w wolnej Polsce. W uroczystościach udział wzięli mieszkańcy Wrzaw i okolicznych miejscowości, dzieci i młodzież szkolna oraz delegacje „Solidarności” z pobliskich zakładów pracy.
Na pomniku widnieją napisy:
Pamięci Walecznych rodaków Obrońców swobód Ojczystych Poległych w Bitwie Na Tych Polach Stoczonej 13 czerwca 1809 r.
Za czasów Księstwa Warszawskiego Pod Dowództwem Księcia Józefa Poniatowskiego Naczelnego Wodza Wojsk Polskich Pomnik Ten Na Wieczną Pamiątkę Obywatel – Obrońcom Żołnierz – Żołnierzom Kalikst Horach Postawił w 1879 roku
Jak Długo w sercach naszych krew Onych przodków Płynie Tak długo tych Walecznych Pamięć nie zaginie.
Janusz Wiciński